Wirus Epsteina-Barr (EBV) należy do ludzkich wirusów Herpes (HSV) – rodzina Herpesviridae. EBV jest ɣ-herpeswirusem (HHV-4).
Wszystkie wirusy Herpes wykazują latencję, co oznacza, że po zakażeniu pierwotnym (pierwsza ekspozycja na wirus dotycząca gospodarza nieprzygotowanego w sensie immunologicznym), następuje trwające przez całe życie nosicielstwo, które stwarza prawdopodobieństwo reaktywacji wirusa (infekcja wtórna).
Wirus Epsteina-Barr został odkryty w 1964 roku przez Michaela Epsteina i Yvonne Barr roku w bioptacie pochodzącym z chłoniaka Burkitta.
Większość zakażeń tym wirusem następuje w pierwszych pięciu latach życia. Zakażenie tym wirusem dotyczy ponad 90% całkowitej populacji. Zakażenie może nastąpić także w późniejszym okresie życia, co dotyczy głównie krajów bardziej rozwiniętych o mniejszym zaludnieniu.
Wirus EBV produktywnie zakaża komórki nabłonkowe wyściółki jamy ustnej lub innych błon śluzowych prowadząc do litycznej infekcji.
Miejsce latencji (ukrycia) wirusa stanowią limfocyty B krwi obwodowej.
Wirus EBV prowadzi do transformacji limfocytów B, powodując ich wzmożone namnażanie, zahamowanie procesów apoptozy oraz produkcję przeciwciał różnego rodzaju. W limfocytach B ekspresji ulegają geny wczesne wirusa, a także dwa geny kodujące białka późne, które są onkogenami. Natomiast dojrzałe cząstki wirusowe powstają w komórkach nabłonkowych gardła i poprzez ślinę zakażać mogą kolejne osoby zarówno w sposób pośredni – przez zakażone przedmioty bądź bezpośredni – przez pocałunek lub stosunek płciowy. Prawdopodobnie możliwa jest także transmisja poprzez przetoczenie krwi.
Objawy i konsekwencje zakażenia:
– Większość zakażeń pierwotnych wirusem EBV nie powoduje objawów klinicznych.
– Zakażenie wirusem w wieku dojrzewania lub późniejszym daje 50% prawdopodobieństwo w rozwinięcie się infekcji w postaci zapalenia węzłów chłonnych – mononukleozę zakaźną (choroba pocałunków).
Główne objawy mononukleozy zakaźnej to:
• gorączka,
• ból gardła (ze znaczącym obrzękiem migdałków, na których występują białe, błoniaste zmiany),
• boleśnie powiększone węzły limfatyczne, szczególnie wyraźne w obrębie szyi,
• zmęczenie, ogólne złe samopoczucie,
• nudności,
• brak apetytu, bóle mięśniowe,
• plamkowo-grudkowa wysypka (nieswędząca, słabo widoczna, szybko znikająca),
• żółtaczka – występuje u około 10% chorych, powstaje w wyniku pierwotnego, indukowanego wirusem zapalenia wątroby,
• zaburzenia oddechowe – w przypadku znacznego powiększenia migdałków,
• w bardzo rzadkich przypadkach może występować: zapalenie mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie trzustki, bóle mięśni, zapalenie mięśnia sercowego,
• powiększenie śledziony lub nawet jej pęknięcie jako element uogólnionej limfadenopatii.
W przypadku ciężkiego zapalenia węzłów chłonnych w znacznej liczbie przypadków choroba może trwać nawet kilka miesięcy.
– Zakażenie wirusem EBV wiąże się z rozwojem chłoniaków u chorych w stanie immunosupresji, z chłoniakiem Burkitta, z rakiem nosogardzieli oraz niektórymi typami chłoniaka Hodgkina.
– W ostatnich latach wirus ten jest określany jako możliwy czynnik etiologiczny zespołu przewlekłego zmęczenia i depresji (tzw. chroniczny zespół Epsteina-Barr CEBV).
Źródło:
1. Irwing William, Boswell Tim, Ala`Aldeen Dlawer; przekład: Szewczyk M. Eligia, Balcerczak Ewa, Różalski Antonii; Mikrobiologia medyczna – krótkie wykłady; PWN, 2012
2. https://sporothrix.wordpress.com/2010/04/15/taki-ebv-straszny-jak-go-maluja/