Rodzaj Candida należy do rzędu drożdżakowców (Saccharomycetales). Drożdżaki są to zarodniki grzybów, które mogą w sprzyjających warunkach kiełkować, zapuszczać korzenie, które stanowią początek grzybni. Drożdżaki Candida wchodzą w skład naturalnej mikroflory, kolonizując głównie błony śluzowe, skórę i inne narządy człowieka. Candida bytuje w dolnej części układu pokarmowego już od momentu przyjścia człowieka na świat. Jeżeli w organizmie panuje odpowiedni skład mikroflory bakteryjnej to drożdżak ten nie jest chorobotwórczy, natomiast jeśli dojdzie do zachwiania równowagi bakteryjnej i osłabienia układu immunologicznego, wówczas uszkadza tkanki przyczyniając się do różnych chorób, natomiast w przypadku upośledzonej odporności może wywołać ciężkie, a nawet śmiertelne zakażenia.
Warto zaznaczyć, że w przypadku uszkodzenia tkanki grzyb ten wytwarza ognisko grzybicze, któremu towarzyszy stan zapalny, charakteryzujący się obrzękiem, bólem i zaczerwienieniem.
Candida powoduje rozpad komórek tkanki za pomocą wydzielanych enzymów trawiennych, wskutek czego pozostają resztkowe substancje, którymi grzyb się już nie odżywia. Konsumentami tej pożywki stają się bakterie, najczęściej gronkowce i paciorkowce. Natomiast zdrowe komórki, tkanki są w stanie obronić się przed tym enzymatycznym atakiem grzybów Candida, a komórki osłabione zazwyczaj stają się ich pożywką. Produkty przemiany materii grzyb Candida wydala do podłoża (którym jest tkanka organizmu), stąd trafiają do krwiobiegu, wywołując zatrucie organizmu żywiciela, oraz osłabienie układu odpornościowego.
Candida odżywia się pozostałymi w masie kałowej cukrami prostymi wywołując ich fermentację, której produktami jest alkohol i dwutlenek węgla. W przypadku nadmiaru drożdżaków w jelicie grubym, duże ilości dwutlenku węgla powodują wzdęcia.
W przypadku braku cukrów w masie kałowej drożdżaki wytwarzają substancję podobną do insuliny, która po wchłonięciu do wnętrza organizmu, powoduje spadek stężenia glukozy we krwi, przez co zwiększa się łaknienie na słodycze. Kiedy w jelicie grubym jest zachowana równowaga drobnoustrojów, wówczas ilość drożdżaków Candida zasiedlających jelito jest znikoma a ilość wydzielanej przez nie substancji insulinopodobnej jest niewielka, przez co nie ma wpływu na zachowanie człowieka. W przypadku zdominowania przez Candidę środowiska jelita grubego ilość substancji insulinopodobnej jest na tyle duża, że wywołuje hipoglikemię (spadek stężenia cukru we krwi) i w ten sposób wymusza konieczność zjedzenia czegoś słodkiego, w celu poprawy samopoczucia.
W sytuacji panowania w organizmie człowieka niekorzystnych warunków dla Candida, jak brak pożywienia lub wilgoci, drożdżak ten nie ginie, lecz traci wodę i przechodzi w formę przetrwalnikową w postaci spory (są lekkie i z łatwością unoszą się w powietrzu, stanowią wówczas alergeny). Kiedy warunki bytowe poprawia się wówczas zaczynają się odżywiać i rozmnażać.
Objawy towarzyszące infekcji grzybiczej i w trakcie jej leczenia przypominają inne choroby np. częste infekcje bakteryjne, nerwicę, zaburzenia neurologiczne, objawy grypopodobne, choroby reumatyczne czy bakteryjne infekcje jelitowe.
Grzyb Candida wytwarza endotoksyny, czyli toksyny występujące w ścianie komórki grzyba, uwalniane po jej rozpadzie. Te endotoksyny są groźne dla organizmu żywiciela. Najbardziej poznana jest kandydotoksyna wykazująca działanie toksyczne w stosunku do komórek zainfekowanego organizmu, uszkadza system odpornościowy oraz nasila rozprzestrzenianie się zakażenia. Toksyny, uszkadzając błonę śluzową jelita cienkiego, zmniejszają powierzchnię wchłaniania składników pokarmowych, natomiast uszkadzając śluzówkę jelita grubego powodują przenikanie z masy kałowej do organizmu toksyn, metali ciężkich oraz alergenów pokarmowych.
Innym typem toksyn wytwarzanych przez Candida są neurotoksyny – czyli substancje chemiczne wywierające negatywne działanie na ośrodkowy układ nerwowy – mózg, które wywołują stany depresyjne i rozchwianie emocjonalne np. zmienny nastrój, niezdecydowanie, chaotyczność, gwałtowne zachowania, agresja. Często zdarza się, że objawy te przybierają formę fobii, nerwicy natręctw, a w wielu przypadkach przypominają nawet schizofrenię. Ponadto neurotoksyna grzybicza ma budowę zbliżoną do hormonu przysadki mózgowej (TSH), przez co może z łatwością rozregulować cały układ hormonalny człowieka, ale przede wszystkim tarczycę.
Na początku XX wieku gatunek Candida albicans uważano za jedyny patogenny gatunek spośród grzybów tego rodzaju. Obecnie na podstawie wieloletnich badań za patogenne uznaje się 14 gatunków: C.albicans, C. catenulata, C. guilliermondii, C. kefyr, C. krusei, C. lusitaniae, C. parapsilosis, C. pulcherrima, C. tropicalis, C. zeylanoides, C. dattila, C. formata, C. glabrata, C. inconspicua.
- Adamski Z., Batura-Gabryel H., 2007. Mikrobiologia lekarska, Uniwersytet Medyczny im Karola Marcinkowskiego, 19-32.
- Czuba Katarzyna, „Candida plaga dzisiejszych czasów”, www.laboratoria.net
- www.grzybica.net.pl
[/su_animate] [/su_tab]
TOKSYNY GRZYBÓW:
Mikotoksyny – są to wtórne metabolity grzybów (pleśni) należące głównie do rodzajów Aspergillus, Fusarium, Penicillium. Optymalna temperatura w jakiej tworzą się mykotoksyny oscyluje w granicach 20-25 °C. Działają one toksycznie na organizm ludzi i zwierząt. Wykazują także właściwości mutagenne, rakotwórcze, teratogenne oraz estrogenne. Szkodliwe działanie mikotoksyn stwierdza się również w niewielkich stężeniach, czyli na poziomie około jednego miligrama w kilogramie ziarna zbóż, przetworów zbożowych, pasz i innych produktów. Spożycie zakażonej żywności oraz kontakt z zarodnikami może stać się przyczyną groźnych zatruć zwanych mikotoksykozami. Te niskocząsteczkowe toksyny nie ulegają rozkładowi podczas pasteryzacji, a także w wyższej temperaturze. Jednak ulegają one degradacji w środowisku alkalicznym oraz pod wpływem promieniowania UV.
Do głównych mikotoksyn, które mogą występować w produktach takich jak zboża i ich przetwory, orzechy, przyprawy, kawa, kakao, herbata, suszone owoce, mleko, piwo i wino zalicza się:
-
aflatoksyny (wytwarzane głównie przez grzyby z rodzaju Aspergillus, które najczęściej występują na orzechach ziemnych, migdałach, zbożach, czy pieczywie w warunkach wysokiej temperatury i wilgotności; ponadto w 1996 roku zostały oficjalnie uznane w Polsce za substancje rakotwórcze),
-
ochratoksyna A (produkowana w warunkach naturalnych prz
ez Aspergillus ochraceus lub przez Penicillium verrucossum; jest jedną z najczęściej występujących mykotoksyn w pokarmach) -
patulina (toksyczny metabolit wtórny niektórych gatunków pleśni, m.in. z rodzaju Penicillium, Aspergillus oraz Byssochlamys nivea, które rozwijają się w wielu gatunkach owoców i warzyw; w niebezpiecznych stężeniach dla zdrowia człowieka może występować głównie w jabłkach i ich przetworach; toksyna ta oporna jest na działanie wysokich temperatur oraz wykazuje dość dużą stabilność w środowisku kwaśnym),
-
trichoteceny (metabolity wytwarzane głównie przez grzyby z rodzaju Fusarium, w klimacie umiarkowanym lub subtropikalnym występują najczęściej w kukurydzy),
-
sterigmatocystyna (wytwarzana głównie przez Aspergillus szczególnie gatunek Aspergillus versicolour, jest prekursorem aflatoksyn w paszy i mleku),
-
womitoksyna (wytwarzana przez grzyby Fusarium culmorum, Fusarium graminearum występujące na ziarnach zbóż uprawianych w strefie klimatycznej umiarkowanej).
Występują dwie drogi wnikania mikotoksyn do organizmu człowieka:
-
pierwotna – poprzez spożywanie żywności, na której wcześniej rozwijała się pleśń i wytworzyła mikotoksyny jak np. zboże narażone na rozwój grzybów i przeznaczone na przemiał, wówczas mikotoksyny będą wprowadzane do organizmu wraz z różnymi rodzajami pieczywa, kaszą lub otrębami.
-
wtórna – poprzez organizmy zwierzęce, w których toksyny są kumulowane w tkankach miękkich jak wątroba, nerki, jak i w mięśniach. Niektóre mikotoksyny w organizmach zwierzęcych ulegają przekształceniu w inną formę chemiczną o słabszych właściwościach toksycznych.
żródło:
- wikipedia.org
- e-biotechnologia.pl
- Stanisławczyk Renata, Rudy Mariusz, Świątek Bernadetta „Występowanie mikotoksyn w zbożach i przetworach zbożowych znajdujących się w placówkach handlowych województwa podkarpackiego”, żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 6 (73), 58 – 66