
Ogoniastek jelitowy, Wielkouściec jelitowy (Giardia lamblia, Giardia intestinalis) – jest to pierwotniak należący do grupy wiciowców, który wywołuje giardiozę – jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych u ludzi psów i kotów. Pasożytuje u ssaków na komórkach nabłonkowych jelita lub pęcherzyka żółciowego za pomocą specjalnej przyssawki.
Trofozoit Giardia lamblia kształtem przypomina połowę gruszki, który jest długości od 12-17 μm, szerokości 5-9 μm, a grubości 2-4 μm. Cechą charakterystyczną tego pasożyta jest obecność podwójnych organelli (dwóch jąder komórkowych, dwóch aparatów parabazalnych, dwóch kompletów wici), które są ułożone symetrycznie względem osi ciała. Każda z wici wychodzi z innego, oddzielnego kinetosomu. Giardia lamblia posiada specjalny dysk czepny, będący rodzajem przyssawki, umożliwiający przyczepienie się do mikrokosmków jelita. Komórka pierwotniaka nie zawiera mitochondriów, a ich rolę spełniają prawdopodobnie drobne struktury zwane mitosomami.
Do zarażenia tym pierwotniakiem dochodzi w wyniku spożycia pokarmu lub wody skażonej kałem zawierającym cysty lamblii.
Pasożyt kolonizuje środkowy odcinek przewodu pokarmowego – dwunastnicę i jelito czcze. Tu przyczepia się do ścianki jelita a następnie intensywnie mnoży. W świetle jelita dochodzi do przeobrażenia w cysty, które są wydalane z kałem nieregularnie iw zmiennej liczbie. Cysty pojawiają się w kale po 4-15 dniach. Cysta jest owalna długości 8-12 μm, szerokości 6-10 μm. Ponadto cysta charakteryzuje się dużą odpornością na czynniki środowiska zewnętrznego – w wodzie chlorowanej w temperaturze 18 °C przeżywa do 3 miesięcy, w wodzie z rzeki lub jeziora do kilku miesięcy, w wilgotnym kale ok. 3 tygodni. Trofozoity tez mogą być wydalane z luźnym stolcem, ale w środowisku zewnętrznym szybko ulegają zniszczeniu.
Giardioza jest jedną z chorób brudnych rąk.
Najczęściej zakażenie Giardia intestinalis przebiega bezobjawowo. Objawy ostrego zakażenia występują po 1–3 tyg., są niejednoznaczne i zależne od wieku oraz stanu wydolności układu odpornościowego, jak również rodzaju szczepu lamblii. Objawowa giardioza występuje głównie u osób z obniżoną odpornością, niedożywionych lub u małych dzieci.
Objawy giardiozy:

– nudności,
– brak apetytu,
– gwałtowne, wodniste, sfermentowane stolce,
– gazy,
– niewielka gorączka,
– wzdęcia,
– kurczowe bóle brzucha, niekiedy w okolicy pęcherzyka żółciowego,
– bóle głowy,
– zmęczenie,
– bezsenność,
– reakcje uczuleniowe z różnego rodzaju wysypką i stany podgorączkowe,
– u dzieci zwykle występuje wodnista biegunka,
– u dzieci lamblie powodują zaburzenia w trawieniu tłuszczów i węglowodanów, co łącznie z niedoborem witamin i utratą białka w czasie biegunek prowadzi do niedożywienia i upośledzenia rozwoju fizycznego,
– u psów i kotów objawia się wymiotami, cuchnącymi zielono-brązowymi biegunkami, konsystencji od rozluźnionej do wodnistej, niekiedy krwistymi, chudnięciem, brakiem apetytu; chorują zwykle młode zwierzęta, w wieku do 12 miesięcy; w późniejszym wieku przebieg zarażenia jest zazwyczaj bezobjawowy.
„Ze względu na specyficzny sposób „oszukiwania” układu immunologicznego przez Giardia intestinalis, polegający na produkcji fałszywych białek wprowadzających w błąd limfocyty, monocyty wchłaniające je mogą zostać otoczone limfocytami tworząc ziarniniaki, które mogą osadzać się w wątrobie. Może to również prowadzić do powikłań autoimmunologicznych, dlatego infekcji nie powinno się lekceważyć.”
Źródło
1. pl.wikipedia.org
2. Dziubek Zdzisław, „Choroby zakaźne i pasożytnicze”, PZWL 2012
3. Hadaś Edward, Derda Monika, „Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne”, Probl Hig Epidemiol 2014, 95(1)6-13